ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ & ΘΕΟΦΟΡΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΜΕ΄ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ.
Αν και η απιστία προς τον εαυτό μας και η ελπίδα προς τον Θεό και η εξάσκησις, είναι τόσο απαραίτητα στον πόλεμο αυτόν, όπως αποδείχθηκε μέχρις εδώ, περισσότερο αναγκαία και από τα τρία αυτά είναι η προσευχή (που είπαμε ότι είναι το τέταρτο όπλο στο πρώτο κεφάλαιο)· με αυτήν μπορούμε να λάβουμε από τον Κύριό μας, όχι μόνον εκείνα που είπαμε, αλλά και κάθε άλλο καλό. Γιατί η προσευχή είναι μέσον και όργανο για να λάβουμε όλες εκείνες τις χάρες που μας πλημυρίζουν προερχόμενες από εκείνη την πηγή της αγάπης και της αγαθότητος του Θεού· με την προσευχή θα βάλης το μαχαίρι στο χέρι του Θεού, για να πολεμά και να νικά για σένα. Και για να μεταχειρισθής καλά την προσευχή αυτή, πρέπει να την κάνης παντοτεινή και να γίνη συνήθεια, και να κοπιάζης για να έχης τα εξής αποτελέσματα.
α΄) Να έχης πάντοτε μία ζωντανή επιθυμία να υπηρετής τον Θεό σε κάθε περίπτωσι, με εκείνον τον τρόπο, που είναι αρεστός στον Θεό. Και για να ανάψη μέσα σου η επιθυμία αυτή, σκέψου καλά, ότι ο Θεός, εξ αιτίας των υπερθαυμασίων εξοχοτήτων, αγαθότητας, λέγω, μεγαλωσύνης, σοφίας, ωραιότητας, και άλλων αμέτρητων τελειοτήτων, είναι υπεράξιος να υπηρετήται και να τιμάται· ότι αυτός για να σε υπηρετήση, βασανίσθηκε και κοπίασε τριάντα τρία χρόνια, θεράπευσε και χάρισε υγεία στις βρωμερές σου πληγές, που ήταν δηλητηριασμένες με την κακία της αμαρτίας· όχι με κρασί και λάδι και έμπλαστρα· αλλά με το πολύτιμο Αίμα του, που έτρεξε από τις πανάγιες φλέβες του και από τις καθαρώτατες σάρκες, που καταξεσχίσθηκαν από τις μαστιγώσεις, τα αγκάθια και τα καρφιά. Και ακόμη, σκέψου πόσο μας συμφέρει αυτή η υπηρεσία. Διότι γινόμαστε κύριοι του εαυτού μας, ανώτεροι από τον διάβολο και υιοί του ίδιου του Θεού.
β΄) Να έχης μία ζωντανή και θερμή πίστι ότι ο Θεός θα σου δώση ό,τι χρειάζεται για την υπηρεσία του και για δική σου ωφέλεια. Αυτή η αγία πίστις και ελπίδα είναι το σκεύος, το οποίο η ευσπλαγχνία του Θεού γεμίζει από τους θησαυρούς των χαρίτων του. Και όσο αυτό είναι μεγαλύτερο και έχει μεγαλύτερη χωρητικότητα, τόσο πλουσιώτερα η προσευχή θα μεταστραφή στο στήθος μας. Και Πως είναι δυνατόν ο αναλλοίωτος και παντοδύναμος Θεός να σταματήση από το να μας κάνη μετόχους των χαρίτων του, τη στιγμή που ο ίδιος μας πρόσταξε να τους τις ζητούμε; και υποσχέθηκε να μας δώση το πνεύμα του, αν του το ζητήσουμε με πίστι και υπομονή; Διότι είπε· «Πόσο περισσότερο ο επουράνιος πατέρας θα δώση Πνεύμα Άγιο σε εκείνους που το ζητάνε;» Λουκ. 11,13). Και πάλι· «Όλα όσα θα ζητήσετε στην προσευχή με πίστι, θα τα λάβετε» (Ματθ. 21,22).
γ΄) Πρέπει να πλησιάσης στην προευχή με σταθερή απόφασι να επιθυμής μόνο το θείο του θέλημα και όχι το δικό σου, τόσο στο να ζητάς όσο και στο να λαμβάνης εκείνο που ζητάς· δηλαδή, να προσεύχεσαι γιατί το θέλει ο Θεός· και να επιθυμής να σε επακούση, διότι και εκείνος έτσι θέλει. Και με συντομία η απόφασίς σου να είναι να ενώνης την θέλησί σου με την θέλησι του Θεού, και όχι να θέλης ο Θεός να υποχωρήση στην δική σου την θέλησι.
Και αυτό γιατί; Όντας η θέλησί σου μολυσμένη από την φιλαυτία, πολλές φορές σφάλλει και δεν ξέρει τι ζητάει. Ενώ η θέλησις του Θεού είναι ενωμένη πάντοτε με ανέκφραστη αγαθότητα και δεν μπορεί ποτέ να σφάλλη. Οπότε αυτή είναι κανόνας και βασίλισσα όλων των άλλων θελήσεων και πρέπει να την ακολουθούν όλες οι άλλες θελήσεις των λογικών κτισμάτων και να υπακούουν σ αυτήν.
Γι αυτό πρέπει να ζητάς πάντοτε εκείνα που αρέσουν στον Θεό. Αν όμως και έχης και κάποια αμφιβολία για κάποιο πράγμα από αυτά ότι δεν αρέσει στον Θεό, θα το ζητήσης με την απόφασι ότι, το θέλεις, αν θέλη ο Θεός να το έχης. Και εκείνα που γνωρίζεις ότι σίγουρα είναι αρεστά στον Θεό (όπως είναι οι αρετές) θα τα ζητήσης περισσότερο, για να υπηρετήσης και να ευχαριστήσης μόνο αυτόν και για κανένα άλλο σκοπό και στόχο, και αν ακόμη αυτός είναι πνευματικός.
δ΄) Πρέπει να πηγαίνης στην προσευχή στολισμένος με ανάλογα έργα για τα ζητήματά σου· και μετά την προσευχή να κοπιάζης περισσότερο για να γίνης δεκτικός της χάριτος και της αρετής που ζητάς από τον Θεό. Γιατί διαφορετικά το να ζητά κάποιος μία αρετή από τον Θεό, έπειτα να μη χρησιμοποιή τρόπους και έργα για να γίνη δεκτικός της χάριτος της αρετής που ζητάει από τον Θεό (διότι η εξάσκησι της προσευχής πρέπει να συνοδεύεται πάντοτε από τον αγώνα να νικάμε τον εαυτό μας, ώστε να αλληλοβοηθούνται το ένα ακολουθώντας το άλλο), αλλά να δείχνη αδιαφορία, αυτό σημαίνει ότι εκπειράζει τον Θεό και ότι δεν τον παρακαλεί. Γι αυτό και ο θείος Ιάκωβος είπε· «Πολύ ισχύει δέησις δικαίου ενεργουμένη (83)», δηλαδή «Η παράκλησις του δικαίου έχει μεγάλη δύναμι και αποτελεσματικότητα» (Ιάκ. 5,14).
ε΄) Στην προσευχή σου πρέπει να διατηρής εκείνα τα τέσσερα πράγματα που είπε ο Μέγας Βασίλειος: πρώτον, να δοξολογής τον Θεό· δεύτερον να τον ευχαριστής για τις ευεργεσίες που σου έκανε· τρίτον, να εξομολογήσαι σ αυτόν ότι είσαι αμαρτωλός και παραβάτης των εντολών του· και τέταρτον, να ζητάς εκείνο που είναι απαραίτητο για τη σωτηρία σου.
Παραδείγματος χάριν, μπορείς να προσευχηθής με τον εξής τρόπο: «Κύριε και Θεέ μου, σε υμνώ και σε ευχαριστώ για την φυσική σου δόξα και την άπειρη μεγαλειότητα, και σε ευχαριστώ διότι με δημιούργησες μόνον εξ αιτίας της αγαθότητός σου και με λύτρωσες τόσες πολλές φορές, που κι εγώ ο ίδιος δε γνωρίζω και με λευθέρωσες από τα χέρια των εχθρών μου· ναί, το ομολογώ ότι εγώ πάντοτε ήμουν παραβάτης των αγίων σου εντολών και αχάριστος απέναντι όλων των ευεργεσιών που μου έκανες. Αλλά εσύ Θεέ μου, μην προσβάλλεσαι από την αχαριστία μου, αλλά βοήθησέ με και τώρα και μη μου αρνηθής αυτό που σου ζητώ για την σωτηρία της ψυχής μου». Και αν εξασκείσαι σε κάποια αρετή, με τον ίδιο τρόπο ζήτησε και αυτήν από τον Θεό· και αν κάποιος σε στενοχωρή για κάτι, μη ξεχάσης να ευχαριστήσης τον Θεό γι αυτό το αντίθετο που σου έδωσε. Γιατί και αυτό δεν είναι μικρή ευεργεσία.
στ΄) Γιά να λάβη η προσευχή την δύναμί της και να εκπληρώση ο Θεός τις επιθυμίες μας, τόσο λόγω της φυσικής του αγαθότητος και ευσπλαγχνίας, όσο και από τις αξιομισθίες της ζωής και του πάθους του Μονογενούς Υιού του και λόγω της υποσχέσεώς του να μας εισακούη, θα τελειώσης την προσευχή σου με ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω λόγια: Χάρισέ μου Θεέ μου αυτή τη χάρι, λόγω της υπερβολικής σου ευσπλαγχνίας. Ας έχουν παρρησία ενώπιόν σου οι αξιομισθίες της ζωής και του πάθους του αγαπητού σου Υιού, για να πετύχω αυτή την χάρι που σου ζητώ· Θυμήσου, Κύριε, Πως υποσχέθηκες σε μας ότι θα μας εισακούης, λέγοντας· «Ενώ ακόμη θα μιλάς, θα σου πω· να, είμαι μπροστά σας» (Ησ. 58,9). Και άλλες φορές πάλι θα ζητήσης χάρες λόγω της παρρησίας Αειπαρθένου Μαρίας και των άλλων Αγίων που έχουν μεγάλη δύναμι κοντά στον Θεό και τιμούνται πολύ από αυτόν, διότι στη ζωή αυτή τίμησαν πολύ την θεϊκή του Μεγαλειότητα.
ζ΄) Πρέπει να προσεύχεσαι πάντοτε και με υπομονή. Γιατί η ταπεινή υπομονή νικά τον ανίκητο Θεό και ελκύει το έλεός του. Και αν η συχνή και ανυποχώρητη υπομονή της χήρας του ευαγγελίου, έκανε τον κριτή να υποχωρήση στα ζητήματά της, και μάλιστα κριτή που ήταν όλο αδικία και πονηρία, σύμφωνα με την ευαγγελική διήγησι, την οποία είπε ο Κύριος επίτηδες, για να μην υποχωρούμε, αλλά να επιμένουμε στην προσευχή· «τους έλεγε και παραβολή για να προσεύχωνται συνέχεια και να μην αποκάμνουν» (Λουκ. 18,1)· αν λέγω ο κριτής της αδικίας υποχώρησε στα ζητήματα της χήρας, Πως δεν θα υποκύψη τις παρακλήσεις μας ο Θεός, που είναι το αποκορύφωμα των αγαθών; Έτσι, αν κάποτε κατά τη προσευχή σου, αργήση να σου απαντήση ο Θεός, και μάλιστα αν σου δείξη σημάδια ότι δεν σε εισακούει, εσύ να συνεχίσης να προσεύχεσαι πάλι, έχοντας σταθερή και ζωντανή την ελπίδα της βοήθειάς του. Επειδή στον Θεό δεν λείπουν ποτέ, μάλλον υπάρχουν με περίσσεια σε υπερβολικό βαθμό, όλα εκείνα που τον αναγκάζουν να ευεργετή τους άλλους. Γι αυτό, εάν η έλλειψις και η αιτία δεν προέρχεται από τον εαυτό σου, να είσαι βέβαιος και σίγουρος ότι θα λάβης εκείνο που θα ζητήσης· εάν όμως και δεν το λάβης, διότι δεν σου συμφέρει, να γνωρίζης ότι και τότε πάλι έλαβες, ίσως και περισσότερο από εκείνο που ζητούσες και ότι από την αποτυχία αυτή, θα έχης μεγαλύτερη ωφέλεια. Και όσο περισσότερο δεν εισακούεσαι, τόσο περισσότερο να ταπεινώνεσαι μπροστά στα μάτια του Θεού· και αναλογιζόμενος την αναξιότητά σου και στηριζόμενος πάντοτε πάνω στην ευσπλαγχνία του Θεού, να αυξάνης πάντοτε το θάρρος σου και την ελπίδα σου σ αυτόν. Η ελπίδα αυτή τόσο περισσότερο πολεμείται από τον εχθρό, όσο περισσότερο θα είναι αρεστή στον Κύριο. Πάνω από όλα να ευχαριστής πάντοτε τον Θεό, ομολογώντας και αναγνωρίζοντάς τον ως αγαθό, σοφό και αγαπητό ευεργέτη σου, τόσο όταν δεν λαμβάνης μερικά από εκείνα που ζητάς, όσο και όταν σου δίνεται όλο εκείνο που ζήτησες (84), παραμένοντας σε κάθε σου αίτημα σταθερός και χαρούμενος κάτω από την ταπεινή υποταγή της θείας του πρόνοιας. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΜΣΤ΄ . Τι είναι η νοερή προσευχή και πως πρέπει να γίνεται.
Η νοερή και καρδιακή προσευχή, σύμφωνα με τους Αγίους Πατέρες τους καλουμένους Νηπτικούς, είναι η συγκέντρωσις του ανθρώπινου νού στην καρδιά του κυρίως, και χωρίς να ομιλή με το στόμα, με μόνο τον ενδιάθετο λόγο, ο οποίος ομιλείται μέσα στην καρδιά, να λέγη αυτή τη σύντομη και μονολόγιστη προσευχή· δηλαδή το «Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιε του Θεού, ελέησόν με», κρατώντας λίγο και την αναπνοή (85). Καταχρηστικά όμως και ευρύτερα νοερή προσευχή λέγεται και κάθε άλλη δέησις που δεν θα γίνη με το στόμα, αλλά με τον ενδιάθετο λόγο της καρδιάς που αναφέρθηκε.
Αν, λοιπόν, αδελφέ, αγαπάς να εισακουσθής πιο εύκολα από τον Θεό και να λάβης εκείνο που του ζητάς, αγωνίζου όσο μπορείς σ αυτή τη νοερή προσευχή, παρακαλώντας τον Θεό με όλο σου τον νού και την καρδιά για να σε ελεήση και να σου δώση εκείνα που είναι απαραίτητα και σε συμφέρουν για τη σωτηρία σου. Διότι, όσο περισσότερο κόπο έχει αυτή η νοερή προσευχή, από εκείνη που λέγεται με το στόμα προφορικά, τόσο περισσότερο την ακούει ο Θεός, ο οποίος ακούει καλύτερα την νοερή βοή της καρδιάς, παρά τις δυνατές φωνές του στόματος. Γι αυτό και έλεγε στον Μωυσή που μόνο νοερά και με την καρδιά τον παρακαλούσε για τους Ιουδαίους: «Γιατί φωνάζεις δυνατά προς εμένα;» (Εξόδ. 14,15).
Γνώριζε ακόμη ότι, επειδή και το έλεος του Θεού, είναι καθολικό Όνομα και περιέχει όλες τις χάρες (86), που ζητάμε και εμείς από τον Θεό, και ο Θεός μας τις δίνει, γι αυτό για κάθε υπόθεσι και χάρι που ζητάς από τον Θεό, μπορείς να χρησιμοποιής την προρρηθείσα σύντομη αυτήν προσευχή, το «Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιε του Θεού, ελέησόν με». Γιατί και ο νους συμμαζεύεται με αυτήν πιο εύκολα, ενώ στις άλλες προσευχές, στις εκτενέστερες και πολλές, ο νους διασκορπίζεται. Εάν όμως και επιθυμής, κατά τις διάφορες υποθέσεις και χάριτες που ζητάς, να προσεύχεσαι, εδώ σου παραθέτω μερικές προσευχές, για να τις έχης ως παράδειγμα. Γιά παράδειγμα, όταν ζητάς κάποια αρετή και χάρι, μπορείς να πής με την καρδιά σου τα εξής· «Κύριε, ο Θεός μου, δος μου αυτή τη χάρι και αρετή για δόξα και τιμή δική σου»· ή έτσι· «Κύριέ μου, εγώ πιστεύω ότι σου αρέσει και είναι δόξα δική σου το να ζητήσω εγώ και να λάβω αυτή την χάρι· εκπλήρωσέ μου λοιπόν αυτή την επιθυμία σύμφωνα με το θέλημά σου». Όταν έμπρακτα πολεμήσαι από τους εχθρούς, θα προσευχηθής έτσι· «Τρέξε γρήγορα, Θεέ μου, να με βοηθήσης, για να μη νικηθώ από τους εχθρούςμου· ή Θεέ μου, καταφυγή μου, δύναμις της ψυχής μου, βοήθησέ με γρήγορα, για να μην πέσω». Όταν ακολουθή η μάχη, ακολούθησε και εσύ αυτόν τον τρόπο της προσευχής, αντιστεκόμενος γενναία σ εκείνο που σε πολεμεί. Έπειτα, αφού τελειώσει η σκληρότητα της μάχης, στρέψου προς τον Θεό, παρουσίασε μπροστά του τον εχθρό που σε πολέμησε και την αδυναμία σου να του αντισταθής λέγοντας· «Να, Κύριε, το δημιούργημα των χεριών της αγαθότητός σου, το εξαγορασμένο με το Αίμα σου. Να ο εχθρός σου που ζητά να το εξαφανίση και να το καταφάγη· σε σένα προστρέχω· σε σένα μόνον ελπίζω που είσαι αγαθός και παντοδύναμος· και κύταξε την αδυναμία μου και την ταχύτητα (αν δεν με βοηθήσης εσύ) να υποταχθώ εκούσια· βοήθησέ με λοιπόν, εσύ που είσαι η ελπίδα και η δύναμις της ψυχής μου». Σου υπενθυμίζω και το εξής: Όταν κουρασθής να προσεύχεσαι νοερά και με την καρδιά, μπορείς να λες και με το στόμα και προφορικά τόσο την ευχή «Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιε του Θεού, ελέησόν με», όπως λέγουν οι Πατέρες, όσο και τις άλλες προσευχές που θα θελήσης. Φρόντιζε όμως και να συμμαζεύης τον νού σου τότε για να προσέχης στα λόγια της προσευχής.Μερικοί μάλιστα λέγουν ότι νοερά προσευχή λέγεται ακόμη και το εξής· όταν ο άνθρωπος αφού συμμαζέψη όλες τις νοερές δυνάμεις της ψυχής του μέσα στην καρδιά, χωρίς να πή κανένα λόγο ούτε προφορικό, ούτε ενδιάθετο, με μόνο το νού του σκέπτεται και αμετάβατα αναλογίζεται ότι ο Θεός είναι παρών ενώπιόν του· και ότι αυτός στέκεται μπροστά του πότε με φόβο και δέος σαν ένας κατάδικος· πότε με ζωντανή πίστι για να λάβη την βοήθειά του· και πότε με αγάπη και χαρά για να τον υπηρετήση παντοτεινά. Και αυτό είναι εκείνο που έλεγε ο Δαβίδ· «Έβλεπα πάντοτε τον Κύριό μου ενώπιόν μου» (Ψαλμ. 15,8). Μπορεί η προσευχή αυτή να γίνη και μόνο με ένα αμετάβατο βλέμμα του νού προς τον Θεό, πενθικό και παρακαλεστικό, το οποίο βλέμμα είναι σαν μία σιωπηλή υπενθύμησι εκείνης της χάριτος, που του είχαμε ζητήσει προηγουμένως με τον λόγο και με την καρδιακή προσευχή. Γι αυτό, επειδή η προσευχή αυτή μπορεί να γίνη εύκολα σε κάθε τόπο και για κάθε αφορμή και περίστασι, κράτησέ την στα χέρια σου σαν ένα όπλο δυνατό και ευκολομεταχείριστο, και θα ωφεληθής και θα βοηθηθής πολύ.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΜΖ΄ Η προσευχή που γίνεται δια μέσου μελέτης και θεωρίας.
Επειδή και η διάνοια με την οποία ο νους θεωρητικά μεταβαίνει από ένα νόημα σε άλλο και κάνει τους συλλογισμούς του ονομάζεται λόγος διανοητικός, γι αυτό και η θεωρία και μελέτη όταν γίνεται με τον παρόμοιο διανοητικό λόγο στα θεία και πνευματικά νοήματα, από τους πατέρες θεωρείται ως προσευχή (87), και όταν στο τέλος της παρόμοιας μελέτης ζητήσουμε από τον Θεό να μας δώση κάποια χάρι και αρετή που επιθυμούμε, με την δύναμι των νοημάτων εκείνων που μελετήσαμε. Γιατί κατά κάποιον τρόπο η μεταβατική εκείνη κίνησις του νού και θεωρία και μάλιστα αυτή που γίνεται με κάποια κατάνυξι και με τα θεοφιλή πάθη της καρδιάς, είναι νοητή φωνή και προσευχή, την οποία ο Κύριος που είναι ο πρώτος Νους και ποιητής των νόων. Γι αυτό και συ, θέλοντας να προσευχηθής για κάποιο διάστημα χρονικό, για παράδειγμα για μισή ώρα ή για μία ή και περισσότερη ώρα, μπορείς να προσθέσης στην προσευχή σου και μια μελέτη πνευματική, όπως η ζωή και το πάθος του Ιησού Χριστού, αναφέροντας και καταθέτοντας πάντοτε τις πράξεις του στην αρετή εκείνη που εσύ ζητείς και επιθυμείς· όπως, για παράδειγμα, αν επιθυμής και θέλης να λάβης την αρετή της υπομονής, θα μελετήσης κάπως το Μυστήριο της Μαστιγώσεως και του δαρμού του Κυρίου με τον εξής τρόπο: Α΄) Ότι μετά την εντολή του Πιλάτου στάθηκε ο Ιησούς στον καθωρισμένο τόπο κατασυρμένος από τους υπηρέτες της αδικίας με κραυγές και εμπαιγμούς για να τον μαστιγώσουν. Β΄) Ότι παρέμεινε γυμνωμένος από αυτούς που ήσαν πολύ λυσσασμένοι και έμειναν οι καθαρώτατες αυτές Σάρκες ολόγυμνες και ασκέπαστες. Γ΄) Ότι τα χέρια του που δεν έφταιξαν ποτέ, σφίχθηκαν με σκληρό σχοινί και παρέμειναν δεμένα στο στύλο. Δ΄) Ότι το σώμα του παρέμεινε καταπληγωμένο και καταξεσχισμένο από τις μαστιγώσεις και τους δαρμούς, και έτσι σαν ποτάμι έτρεξε κατά γης το θεϊκό του Αίμα. Ε΄) Ότι οι δαρμοί, προστιθέμενοι ο ένας στον άλλο και στον ίδιο τόπο, τον καταξέσχισαν και έτσι χειροτέρεψαν και ερεθίσθηκαν περισσότερο οι πληγές του, που προηγουμένως υπήρχαν στα Άχραντα Μέλη του (88). Αυτές οι μελέτες ή και άλλες παρόμοιες κατά πρώτον θα κάνουν τις εσωτερικές διαθέσεις της ψυχής σου να αισθάνωνται όσο το δυνατόν πιο ζωντανά τις πικρότατες ανησυχίες και τα σκληρά βάσανα που υπέφερε ο Αγαπητός σου Κύριος σε όλα τα μέρη του αγιωτάτου Σώματός του, και σε όλα μαζί· και στη συνέχεια, θα σου δώσουν την διάθεσι να αποκτήσης την υπομονή. Μετά από τις εξωτερικές πληγές του Σώματος, πέρασε στην αγιωτάτη Ψυχή του και σκέψου, όσο μπορείς και όσο μπορεί να χωρέση ο νους σου, την υπομονή και την πραότητα με τις οποίες υπέφερε τόσες θλίψεις, χωρίς να χορτάση ποτέ την δίψα που είχε για να υποφέρη περισσότερα και μεγαλύτερα βάσανα για την δόξα του Πατρός του και για την δική σου ευεργεσία.Κατόπιν σκέψου ότι ο ίδιος υποφέρει από μία ζωντανή επιθυμία στο να θέλης και συ να υποφέρης την δοκιμασία που έχεις· και ότι παρακαλεί τον Πατέρα του, για να δώση και σε σένα την χάρι, για να σηκώσης με υπομονή τον σταυρό και την θλίψι που βασανίζει εσένα και κάθε άλλον άνθρωπο. Έτσι γι αυτές τις μελέτες και τις θεωρίες, θέλησε και συ να υποφέρης με μία καρδιά υπομονετική το κάθε τι. Και κατόπιν, στρέφοντας το νού σου στον ουράνιο Πατέρα, ευχαρίστησέ τον που μόνον για την δική σου αγάπη έστειλε στον κόσμο τον Μονογενή του Υιό, να υποφέρη τόσα σκληρά βάσανα και παρακαλεί συνέχεια για σένα· έπειτα ζήτησέ του την αρετή της υπομονής με την δύναμι των έργων και παρακλήσεων του Υιού του.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΜΗ΄ Άλλος τρόπος προσευχής δια μέσου μελέτης.
Μπορείς ακόμη να προσευχηθής και με τον τρόπο αυτόν και να μελετήσης πάνω στα ίδια τα πάθη του Κυρίου, για να λάβης το αίτημά σου. Γιά παράδειγμα· αφού με προσοχή συλλογισθής τα πάθη του Κυρίου μας και με τον λογισμό σου δής την προθυμία της καρδιάς του με την οποία τα υπέφερε, όπως είπαμε παραπάνω, από το μέγεθος των βασάνων και την υπομονή του, θα περάσης σε άλλους δυό στοχασμούς: Ο ένας είναι της αξιομισθίας του, δηλαδή των αμέτρητων μισθών που ο Ιησούς έγινε αίτιος τόσο στον εαυτό του, ως άνθρωπος, όσο και σε όλο το ανθρώπινο γένος, γι αυτά τα πάθη και την υπομονή του. Και ο άλλος είναι της χαράς και της δόξας του Πατρός του, την οποία έλαβε για την τέλεια υποταγή του Υιού του που υπέφερε τα πάθη αυτά.Αυτά τα δυό παρουσιάζοντάς τα στην Θεία του Μεγαλειότητα θα ζητήσης εξ αιτίας της δυνάμεως αυτών την χάρι ή και την αρετή που επιθυμείς. Και αυτό μπορείς να το κάμνης όχι μόνο σε κάθε είδος των παθών του Κυρίου, αλλά και σε κάθε άλλη μερική πράξι, εσωτερική και εξωτερική, που έκανε αυτός σε όλη του τη ζωή.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΜΘ΄ Τρόπος προσευχής δια μέσου της Θεοτόκου Μαρίας.
Έχεις και άλλον τρόπο, αγαπητέ, να μελετάς και να προσεύχεσαι δια μέσου της Αγίας Θεοτόκου, στρέφοντας το νού σου α΄) στον ουράνιο Πατέρα, β΄) στον Γλυκύτατο Ιησού, γ΄) και τελευταίο, σ αυτήν την ενδοξότατη Μητέρα του.
Στρέφοντας το νού σου στον Θεό, σκέψου· α΄ την μεγάλη χαρά που από αιώνες νωρίτερα είχε ο Θεός σκεπτόμενος το πρόσωπο της Θεοτόκου· τις αρετές και τις πράξεις της, από τότε που γεννήθηκε στον κόσμο, μέχρι τότε που αναπαύθηκε.
Το α΄ μελέτησέ το με τον εξής τρόπο: Ύψωσε τον λογισμό σου πάνω από κάθε καιρό και χρόνο και κτίσμα νοητό και αισθητό. Και εισερχόμενος, για να μιλήσω έτσι, στην ίδια την αιωνιότητα και στο νού του Θεού, σκέψου τις τρυφές και τις ανέκφραστες αγαλλιάσεις που δεχόταν ο Θεός δια μέσου της Αειπαρθένου Μαρίας (89). Βρίσκοντας τον Θεό ανάμεσα σ αυτές τις τρυφές, ζήτησέ του να σου δώση, εξαιτίας των αφράστων αυτών αγαλλιάσεων, χάρι και δύναμι, για να μπορής να καταβάλλης και να νικήσης τους εχθρούς σου· και μάλιστα εκείνον, που τότε σε πολεμεί· κατόπιν αναλογιζόμενος τις τόσες πολλές και εξαιρετικές πράξεις και αρετές αυτής της Θεοτόκου, και παρουσιάζοντάς τις άλλοτε όλες μαζί και άλλοτε μία από αυτές στον Θεό, για την δύναμι εκείνων, ζήτησε από την άπειρη αγαθότητά του όλο εκείνο που χρειάζεσαι και επιθυμείς. Μετά από αυτά, στρέφοντας εκ δευτέρου τον νού σου στον Κύριό μας, τον Υιό της, ενθύμησέ του την Παναγία κοιλιά που τον βάσταξε για εννέα μήνες· την ευλάβεια με την οποία τον προσκύνησε όταν γεννήθηκε και τον γνώρισε ως αληθινό Θεό και τέλειο άνθρωπο, Υιό και ποιητή της· τους φιλόστοργους οφθαλμούς της, που τον είδαν τόσο φτωχό· τις αγκάλες που τον δέχθηκαν, το γάλα που θήλασε, τους κόπους και τα βάσανα που υπέφερε γι αυτόν στη ζωή του και στον θάνατό του· και σου υπόσχομαι ότι με όλα αυτά θα προκαλέσης ευχάριστη διάθεσι στο θείο της τέκνο για να σου υπακούση. Στο τέλος στρέψε το νού σου και σ αυτήν την Παναγία Θεοτόκο και θύμησέ της ότι στάθηκε η εκλεκτή από την αίδιο πρόνοια και αγαθότητα του Θεού, ως Μητέρα της χάριτος και της ευσπλαγχνίας και ως δική μας Μητέρα και συνήγορος και ότι μετά από τον Υιό της δεν έχουε ασφαλέστερο και δυνατώτερο καταφύγιο να προσφύγουμε, παρά σε αυτήν· υπενθύμισέ της ότι όλοι εμείς οι Χριστιανοί, όπως δεν ονομάζουμε κυρίως πατέρα πάνω στη γη, όπως μας παρήγγειλε ο Υιος της επειδή κυρίως μόνον ένα Πατέρα έχουμε, αυτόν που βρίσκεται στους ουρανούς: «Και πατέρα σας μην ονομάσετε κανένα πάνω στη γη, γιατί ένας είναι ο Πατέρας σας ο ουράνιος» (Ματθ. 23,9) – με τον ίδιο τρόπο ούτε άλλη μητέρα ονομάζουμε πάνω στη γη, επειδή κυρίως αυτήν μόνον έχουμε Μητέρα στους ουρανούς και όλοι μας καυχόμαστε να ονομαζώμαστε τέκνα της. Γι αυτό και προσβλέπουε προς αυτήν για να μας ελεήση ολοκληρωτικά, όπως αποβλέπει χωρίς να παρεκκλίνη και στην μητέρα του το νήπιο που έχει απογαλακτισθή, όπως έχει γραφεί: «Ύψωσα την ψυχή μου σαν το θηλασμένο βρέφος κοντά στην μητέρα του» (Ψαλμ. 130,3).Ακόμη υπενθύμισέ της τις αλήθειες που γράφουν γι αυτήν τα βιβλία, ότι όλοι οι πιστοί πιστεύουν στα τόσο υψηλά και τόσο θαυμαστά και μεγάλα κατορθώματα και χαρίσματα που προξένησε σε όλο το ανθρώπινο γένος, επειδή αυτή μόνο όντας ανάμεσα Θεού και ανθρώπων, τον μεν Θεό έκανε υιό ανθρώπου, τους δε ανθρώπους υιούς Θεού. Ότι χωρίς την μεσιτεία της δεν μπορεί κανένας να πλησιάση τον Θεό, ούτε άνθρωπος, ούτε άγγελος, διότι αυτή μόνον βρίσκεται ανάμεσα στην κτιστή κι ουράνια κτίσι· ότι αυτή μόνον είναι Θεός άμεσος μετά τον Θεό, και έχει τα δευτερεία της Αγίας Τριάδος, επειδή είναι αληθινά Μητέρα του Θεού· και ότι αυτή είναι όχι μόνον ο θησαυροφύλακας όλου του πλούτου της Θεότητος, αλλά και ο διαμοιραστής σε όλους, Αγγέλους και ανθρώπους, όλων των υπερφυσικών ελλάμψεων και πνευματικών χαρισμάτων που δίνονται από τον Θεό στην κτίσι. Και ότι δεν υπάρχει κανένας που να την επεκαλέσθηκε με πίστι και να μην τον άκουσε με ευσπλαγχνία. Τέλος πάντων, παρουσίασέ της τα βάσανα και τα πάθη του Μονογενή της Υιού που υπέφερε για τη σωτηρία μας, και παρακάλεσέ την να ζητήση χάρι για σένα από αυτόν, ώστε και για σένα τα πάθη αυτά να προξενήσουν το αποτέλεσμα εκείνο, για το οποίο τα υπέφερε ο Υιος της· και αυτό είναι η δική σου σωτηρία· και αυτό όχι για άλλο, παρά για δική του δόξα και ευαρέστησι.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ν΄ Μερικές σκέψεις για να προστρέχουμε στην Θεοτόκο με πίστι και θάρρος.
Θέλοντας να προστρέξης στην Θεοτόκο με πίστι και θάρρος για κάθε σου ανάγκη, μπορείς να το πετύχης όταν σκεφθής: Α΄) Ότι όλα εκείνα τα δοχεία (όπως το γνωρίζεις από την πείρα σου) στα οποία έχει τοποθετηθή μόσχος ή άλλο παρόμοιο άρωμα πολύτιμο, μολονότι δεν υπάρχει μέσα τους το άρωμα, τα αγγεία αυτά διατηρούν την ευωδία του αρώματος εκείνου. Και όσο περισσότερο χρονικό διάστημα παρέμεινε το άρωμα μέσα στο δοχείο, τόσο περισσότερο τα δοχεία εκείνα διατηρούν την ευωδία· και μάλιστα τόσο περισσότερο ευωδιάζουν εκείνα, όσο περισσότερο παραμείνει το άρωμα μέσα, μολονότι εκείνος ο μόσχος ή το παρόμοιο άρωμα είναι μιας περιοριστικής και περιωρισμένης δυνάμεως. Παρόμοια να σκεφθής ότι και ένας που στέκεται κοντά σε μία μεγάλη πυρκαϊά, διατηρεί την θερμότητα για πολύ καιρό και μετά την απομάκρυνσί του από την φωτιά. Και επειδή αυτά είναι αληθινά, άραγε από ποιά άρρητη ευωδία φιλανθρωπίας, από ποιά φλόγα αγάπης και από ποιούς λογισμούς ελέους και ευσπλαγχνίας μπορούμε να πούμε ότι είναι γεμάτα τα σπλάγχνα της Θεοτόκου, που για εννέα μήνες κράτησε στα σπλάγχνα της το Χριστό, το ακένωτο μύρο, που κρατεί πάντοτε στο στήθος της και στην αγάπη της, τον Υιό του Θεού, που είναι η ίδια η αυτοαγάπη και το ίδιο αυτοέλεος και αυτοευσπλαγχνία και όχι περιορισμένης δυνάμεως και μικρής διάρκειας, αλλά ατέλειωτης και απεριόριστης;Έτσι όπως όποιος αγγίζει στα δοχεία που έχουν το μύρο, δέχεται την ευωδία πάνω του, και όποιος πλησιάζει σε μία μεγάλη πυρκαϊά, δεν μπορεί παρά να δεχθή από την θερμότητά της, έτσι και πολύ περισότερο κάθε φτωχός που έχει ανάγκη και πλησιάζει με ταπείνωσι και πίστι στο ουράνιο μύρο, στην φωτιά της αγάπης, του ελέους και της ευσπλαγχνίας, που πάντοτε ευωδιάζει και πάντοτε ανάβει στο στήθος της Παρθένου, οπωσδήποτε θα δεχθή βοήθειες, ευεργεσίες και χάριτες, τόσο περισσότερες, όσο περισσότερο συχνά και με μεγαλύτερη πίστι και θάρρος πλησιάση.
Β΄) Ότι κανένα κτίσμα δεν αγάπησε τόσο τον Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού, ούτε συμμορφώθηκε τόσο με το θέλημά Του, όσο η Παναγία του Μητέρα, αφενός μεν διότι τον γέννησε μόνη χωρίς άνδρα, αφετέρου διότι γέννησε μόνο αυτόν και κανένα άλλον, και έτσι δεν μοιράσθηκε καθόλου με άλλον η αγάπη της. Αν λοιπόν αυτός ο Υιος του Θεού και αγαπητός Υιος της Παρθένου, έδωσε όλη του τη ζωή και όλο του τον εαυτό για τις ανάγκες ημών των αμαρτωλών και έδωσε την μητέρα του ως μητέρα μας και συνήγορο για να μας βοηθά, και μετά από αυτόν αποτελεί μέσον της σωτηρίας μας, Πως και με ποιό τρόπο θα μπορέση κάποτε αυτή η αγαπημένη του μητέρα και δική μας συνήγορος να γίνη αποστάτης της θελήσεως του τόσο αγαπημένου της Υιού και να μη μας βοηθήση; Γι αυτό αγαπητέ, πρόστρεχε, πρόστρεχε με θάρρος για κάθε σου ανάγκη στην Παναγία Θεοτόκο. Γιατί εκείνη η επιστοσύνη και το θάρρος που δείχνεις σ αυτήν, είναι πλούσια και μακαρία και ασφαλές καταφύγιο και πάντοτε δίνει στην καρδιά σου χάριτες και ελεημοσύνες.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΝΑ΄ Πως πρέπει να μελετά κανείς και να προσεύχεται δια μέσου των Αγγέλων και όλων των Αγίων.
Δυό τρόπους μπορείς να μεταχειρισθής για να δεχθής την βοήθεια και προστασία των επουρανίων αγίων. Ο ένας είναι να στραφής προς τον Ουράνιο Πατέρα και να του δείξης την αγάπη με την οποία αγαπάται και τους αίνους με τους οποίους υμνείται από όλους τους αγίους του ουρανού, και τους αγώνες και τα βάσανα που υπέφεραν αυτοί οι άγιοι πάνω στη γη για την δόξα του· και έτσι με την δύναμι αυτών των πραγμάτων να ζητήσης από την Μεγαλειότητά του εκείνο που χρειάζεσαι. Ο άλλος είναι να προστρέξης σ αυτά τα ίδια τα πνεύματα των Αγγέλων και των Αγίων, διότι εκείνα επιθυμούν όχι μόνο την επίγεια σωτηρία μας και τελειότητα, αλλά και την δόξα μας στους ουρανούς και να ζητήσης να σε βοηθήσουν εναντίον όλων των κακιών των εχθρών σου και να σε προστατέψουν ακόμη κατά την ώρα του θανάτου σου. Σκέψου καμμία φορά και τις πολλές και εξαιρετικές χάριτες που δέχθηκαν από τον Θεό αυτοί οι Άγιοι του ουρανού, διεγείροντας και ανάβοντας μέσα σου μία δυνατή χαρά και αγάπη γι αυτούς, γιατί είναι πλουτισμένοι με τόσα υπερφυσικά χαρίσματα τα οποία να τα υπολογίζης σαν να είναι δικά σου. Μάλιστα, αν είναι δυνατόν να χαίρεσαι περισσότερο γιατί τα έχουν αυτοί και όχι εσύ, διότι αυτό είναι το θέλημα του Θεού, που είναι αινετός και ευλογημένος. Και για να κάνης αυτή την άσκησι με ευκολία και τάξι, διαίρεσε τα τάγματα των Αγίων της ημέρας με την εξής τάξι: Τήν Δευτέρα να παρακαλής τα εννέα Τάγματα των Αγγέλων· την Τρίτη τον Τίμιο Πρόδρομο· την Τετάρτη τους Πατριάρχας και Προφήτας· την Πέμπτη τους Αποστόλους· την Παρασκευή τους μάρτυρες· το Σάββατο τους Ιεράρχες με τους άλλους Αγίους· την Κυριακή τις Παρθένες με τις άλλες Αγίες. Αλλά καθημερινά μη σταματήσης να προστρέχης στην Θεοτόκο, την Βασίλισσα όλων των Αγίων, στον Άγγελο τον φύλακά σου, στον Αρχάγγελο Μιχαήλ και σε όλους τους Αγίους τους συνηγόρους και βοηθούς σου. Να παρακαλής καθημερινά την Αειπάρθενο Μαρία, τον Υιό της, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό και τον ουράνιο Πατέρα του, για να σε αξιώσουν της χάριτος αυτής· δηλαδή για να σου δώσουν για κύριο και καθολικό σου συνήγορο και υπερασπιστή τον δίκαιο Ιωσήφ τον μνήστορα. Και κατόπιν πρόστρεχε σ αυτόν τον ίδιο τον Ιωσήφ με δεήσεις και θάρρος για να σε δεχθή στην προστασία του. Διότι αναρίθμητες ήταν οι ευεργεσίες που δέχθηκαν από αυτόν εκείνοι που τον είχαν σε ευλάβεια και πρόστρεξαν σ αυτόν, όχι μόνον όταν είχαν πνευματικές ανάγκες, αλλά και υλικές, και ιδιαίτερα να τους καθοδηγή Πως πρέπει να προσεύχωνται και να μελετούν σωστά. Γιατί αν τους άλλους Αγίους τους αγαπά ο Θεός επειδή τον τίμησαν και υποτάγησαν σ αυτόν, πόσο περισσότερο πρέπει να πιστεύουμε ότι αγαπά τον ταπεινότατο αυτόν και άγιο; και πόσο ισχύουν οι παρακλήσεις του ενώπιον του Θεού, αφού είχε τόση τιμή από τον ίδιο τον Θεό, όταν σωματικά ήταν στη γη, που θέλησε να υποτάσσεται σ αυτόν και να τον υπακούει ως Πατέρα του, όπως αναφέρει το ιερό Ευαγγέλιο (Λουκ. 2,51), και να τον υπηρετή σε ό,τι ήταν ανάγκη, όπως καθαρά αποδεικνύει στα Ασκητικά του ο Μέγας Βασίλειος (90);
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΝΒ΄ Η μελέτη των παθών του Κυρίου προξενεί διάφορες διαθέσεις και θεοφιλή πάθη στην καρδιά μας.
Εκείνα που είπα προηγουμένως για τα πάθη του Κυρίου, είναι για να να προσευχώμαστε και να τα μελετούμε και για να ζητήσουμε κατόπιν εκείνη την χάρι που θέλουμε.Τώρα εδώ προσθέτω Πως μπορούμε από την μελέτη αυτών των ιδίων παθών να προξενήσουμε στην καρδιά μας διάφορες διαθέσεις και άγια πάθη. Θέλοντας λοιπόν να μελετήσης τη σταύρωσι του Ιησού Χριστού, μπορείς να σκεφθής τα νοήματα που ακολουθούν: Α΄) Ότι την ώρα που βρισκόταν ο Κύριός μας πάνω στο όρος του Γολγοθά, με μανία τον ξεγύμνωσε εκείνος ο λυσσασμένος λαός και κατάσχισε τις σάρκες του, που προηγουμένως ήταν κολλημένες στα ρούχα του από τους δαρμούς. Β΄) Ότι πριν από τον σταυρό αφαίρεσαν από την κεφαλή του το ακάνθινο στεφάνι, το οποίο, μετά την σταύρωσι τοποθετώντας το πάνω του, έγινε αιτία νέων πληγών. Γ΄) Ότι με τα κτυπήματα των σφυριών και των καρφιών προσηλώθηκε πολύ σκληρά πάνω στο γυμνό και κατάξηρο ξύλο του σταυρού. Δ΄) Ότι επειδή δεν έφθαναν τα θεία του μέλη για να τον σταυρώσουν, τα άπλωσαν με τόση βία εκείνοι οι αιμοβόροι στρατιώτες, ώστε βγήκαν από την θέσι τους όλα τα κόκκαλα, και μπορούσαν ένα ένα να μετρηθούν, όπως αναφέρει και ο ψαλμωδός εκείνο το χωρίο: «Απαρίθμησαν όλα τα οστά μου» (Ψαλμ. 21,18). Ε΄) Ότι την ώρα που τον κρεμούσαν στο ξερό ξύλο, επειδή δεν μπορούσε να στηριχθή από πουθενά αλλού παρά μόνον από τα καρφιά, αναγκαστικά με το βάρος του σώματος άνοιγαν περισσότερο οι πανάγιες πληγές και από αυτό αισθανόταν ο γλυκύτατος Ιησούς μας πόνους δριμύτατους στην καρδιά του. Έτσι από αυτές ή από άλλες παρόμοιες μελέτες, αν θέλης, μπορής να προξενήσης στον εαυτό σου διάθεσι και πάθος αγάπης για τον Θεό σου, φρόντισε, τότε, από την γνώσι των παρόμοιων παθών να περάσης στην μεγαλύτερη γνώσι της άπειρης αγαθότητος του Κυρίου σου και της αγάπης του προς εσένα· και όταν αυξηθή αυτή η γνώσις μέσα σου, θα αυξηθή και η αγάπη προς τον Κύριό σου.Γιά να δεχθής λοιπόν στην καρδιά σου πόνο, λύπη και συντριβή, διότι με τις αμαρτίες σου λύπησες τόσες φορές τον Θεό σου και με τόση μεγάλη αχαριστία, σκέψου αυτήν την άπειρη αγαθότητα και αγάπη που σου έδειξε ο Κύριος των πάντων, ο οποίος έπαθε και υπέφερε τόσο πολύ για τις παρανομίες σου.Γιά να παρακινηθής στην ελπίδα, σκέψου ότι ένας Κύριος μεγάλος και υψηλός έφθασε στο σημείο να ταλαιπωρηθή τόσο πολύ, για να εξαλείψη την αμαρτία σου, για να σε ελευθερώση από τα δεσμά του δαίμονα και από τα μερικά σου σφάλματα και για να εξιλεώση τον αιώνιο Πατέρα σου και για να σου δώση θάρρος ώστε σε κάθε σου ανάγκη σ αυτόν να προστρέχης. Γιά να παρακινηθής στη χαρά, από τα βάσανά του πέρασε στα αποτελέσματα των βασάνων του. Μέ άλλα λόγια σκέψου ότι με εκείνα τα βάσανα καθαρίζει τις αμαρτίες όλου του κόσμου. Εξευμενίζει την οργή του Πατέρα του. Συγχύζει τον άρχοντα του σκότους. Θανατώνει τον θάνατο. Μέ τις ψυχές των αγίων αναπληρώνει τον τόπο των εκπεσόντων Αγγέλων και προξενεί χαρά στον Άναρχο Πατέρα του και στο Ομοούσιο Πνεύμα του, κερδίζοντας την Παρθένο Μαρία και όλη την θριαμβεύουσα Εκκλησία στους ουρανούς και την στρατευόμενη Εκκλησία στη γη. Γιά να μισήσης τις αμαρτίες σου, να χρησιμοποιήσης όλους τους λογισμούς που θα μελετήσης για το σκοπό μόνον αυτό· δηλαδή, σκέψου ότι ο Κύριός μας δεν έπαθε για άλλο σκοπό, παρά μόνο για να σε κάνη να μισήσης τις αμαρτίες και τις κακές σου επιθυμίες· και μάλιστα την επιθυμία εκείνη που σε κυριεύει περισσότερο και είναι αντίθετη στην μεγαλειότητα του Θεού. Γιά να έλθης σε έκπληξι και θαυμασμό, σκέψου ποιό πράγμα μπορεί να είναι μεγαλύτερο από αυτό, δηλαδή να βλέπης τον Ποιητή του παντός, που χορηγεί την ζωή σε όλα, να καταδικάζεται σε θάνατο από τα κτίσματά του· να βλέπης καταπατημένη και ξευτελισμένη την υπέρτατη μεγαλειότητα· καταδικασμένη την δικαιοσύνη· φτυμένη την ωραιότητα· να μισήται η αγάπη του Ουράνιου Πατέρα· να βλέπης εκείνο το άκτιστο και απρόσιτο φως, να καταντήση στην εξουσία του σκότους· η αυτοδόξα και ευδαιμονία να θεωρήται ατιμία και καταφρόνησις του ανθρωπίνου γένους και να φθάση στην μεγαλύτερη ταλαιπωρία. Γιά να λυπάσαι μαζί με τον λυπημένο Κύριό σου, αφήνοντας τα εξωτερικά του βάσανα, σκέψου άλλα ασυγκρίτως μεγαλύτερα που τον βασάνιζαν εσωτερικώς. Γιατί, αν λυπάσαι για τα εξωτερικά, πολύ περισσότερο, θα είναι θαύμα βέβαια, Πως δεν σχίζεται η καρδιά σου από την λύπη για τα εσωτερικά του πάθη! Δηλαδή, όταν σκεφθής ότι η ψυχή του Χριστού, βλέποντας καθαρά τον Θεό πάνω στη γη με εκείνη την λεγόμενη μακάρια όρασι, όπως τώρα τον βλέπει στον ουρανό (91), και τότε τον γνώριζε ως αξιώτατο και ανώτερο κάθε τιμής και υπηρεσίας, γι αυτό και επιθυμούσε όλα τα κτίσματα με όλες τους τις δυνάμεις να του αποδίδουν την τιμή αυτή. Έτσι βλέποντας τον Θεό αντίθετα τώρα να έχη προσβληθή τόσο άσχημα και να είναι βρισμένος από τα αμέτρητα σφάλματα και τις βδελυρές παρανομίες του κόσμου, αμέσως πληγωνόταν από αναρίθμητους πόνους και βάσανα· αυτά τα βάσανα τόσο περισσότερο τον βασάνιζαν, όσο μεγαλύτερη ήταν η αγάπη και η επιθυμία του για να τιμάται και να υπηρετήται από όλους η τόσο Ύψιστη μεγαλειότητα. Και λοιπόν, όπως δεν μπορεί κανείς να καταλάβη το μέγεθος αυτής της αγάπης και της επιθυμίας, έτσι κανείς δεν μπορεί να καταλάβη πόσο σκληρή και πόσο βαρειά ήταν γι αυτό αυτή η εσωτερική λύπη του Εσταυρωμένου Ιησού. Μαζί με αυτά σκέψου ότι αγαπώντας ο Κύριος υπερβολικά όλα του τα κτίσματα, αναλογικά με την αγάπη του αυτήν, λυπήθηκε υπερβολικά για όλες τις αμαρτίες τους, για τις οποίες επρόκειτο να χωρισθούν από αυτόν. Διότι για κάθε τους θανάσιμο αμάρτημα που έκαναν και πρόκειται να κάνουν όλοι οι άνθρωποι, όσοι γεννήθηκαν και όσοι πρόκειται να γεννηθούν, και να το πω πιο απλά, όσες φορές πρόκειται κάποιος να αμαρτάνη, τόσες φορές και χωρίζεται από τον Κύριο, με τον οποίο μπορούσε να είναι ενωμένος με την αγάπη. Ο χωρισμός αυτός τόσο σκληρότερος στάθηκε για τον Ιησού, από τον χωρισμό των σωματικών μελών, όταν χωρισθούν και βγούν από τον φυσικό τους τόπο, όσο η ψυχή, όντας πνεύμα καθαρό, είναι ευγενέστερη και τελειότερη από το σώμα και στη συνέχεια είναι πιο χωρητική του πόνου. Ανάμεσα στα πάθη αυτά του Κυρίου που δοκίμασε για τα κτίσματα, αυστηρότερο είναι εκείνο που δοκίμασε για όλες τις αμαρτίες των κολασμένων, που, μη μπορώντας να ενωθούν μαζί του, πρόκειται να υποφέρουν ανεκδιήγητα αιώνια βάσανα. Αν η ψυχή σου, αδελφέ, δεν πόνεσε από τα λεχθέντα βάσανα του αγαπητού της Ιησού, ας προχωρήση λίγο περισσότερο με τον λογισμό της και θα βρή σ αυτόν περισσότερα βάσανα και πολύ πιο βαριά για να τον συμπονέση. Διότι ο Κύριος βασανίσθηκε και με τους αμέτρητους πόνους του ξεχρέωσε όχι μόνο τις αμαρτίες που έχουν γίνει, αλλά και εκείνες που θα γίνουν από τους ανθρώπους (92)· και εκείνες βέβαια τις συγχώρεσε, τις άλλες όμως μας έδωσε την δύναμι να τις αποφεύγουμε. Δεν θα λείψουν και άλλες σκέψεις για να συμπονέσης τον Εσταυρωμένο. Γιατί ο Κύριος πάνω στο σταυρό ένιωσε όλα τα είδη των πόνων, χωρίς καμία εξαίρεσι, που μπορούσε να περάση κάθε άνθρωπος από τον Αδάμ μέχρι τη συντέλεια του κόσμου. Έτσι οι ύβρεις, οι πειρασμοί, οι συκοφαντίες, οι σκληραγωγίες και κάθε στενοχώρια και δοκιμασία όλων των ανθρώπων του κόσμου, βασάνισαν την ψυχή του Χριστού πολύ πιο δυνατά, από όσο βασανίσθηκαν εκείνοι που τα έπαθαν. Γιατί όλες τις θλίψεις μεγάλες και μικρές, τόσο της ψυχής όσο και του σώματος, που δοκίμασαν οι άνθρωποι σε όλο το διάστημα της ζωής τους, μέχρι τον πιο μικρό κεφαλόπονο και μέχρι το κέντημα της βελόνας, τα δοκίμασε όλα μέχρι το τέλος, και για την άπειρη αγάπη του θέλησε να συμπονέση και να χαράξη στην καρδιά του ο σπλαγχνικώτατος Κύριός μας, διότι ήταν νέος Αδάμ και Πατέρας πνευματικός όλων των ανθρώπων. Δεν είναι δυνατόν όμως να διηγηθή κανείς πόσο τον έθλιψαν οι πόνοι της Παναγίας Του Μητέρας, επειδή και αυτή με κάθε τρόπο και για όλα τα αίτια που βασάνισαν τον Υιό της, συμπόνεσε και συνέπαθε μαζί σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό. Έτσι αυτοί οι πόνοι της Παναγίας Του Μητέρας ανανέωσαν στο ευλογημένο της Τέκνο τις εσωτερικές του πληγές και η γλυκυτάτη του καρδιά έμεινε σαν να είχε πληγωθή από αμέτρητα πυρακτωμένα βέλη· η καρδιά του αυτή, για τα τόσα βάσανα που είπα και για άλλα σχεδόν αμέτρητα και άγνωστα σε μας, μπορούσε να πή κανείς εύκολα, ότι ήταν ένας άδης αγαπητικός εκουσίων βασάνων, όπως λέγεται ότι συνήθιζε να ονομάζη μία ευλαβής ψυχή με αγία απλότητα τον Εσταυρωμένο. Τέλος πάντων, αν αγαπητέ, σκεφθής καλά την αιτία όλων των βασάνων που αναφέρθηκαν, που υπέφερε ο Λυτρωτής μας και Κύριος, δεν θα έβρισκες άλλη εκτός από την αμαρτία. «Αυτός φορτώθηκε τις θλίψεις μας και υπέφερε τους πόνους τους δικούς μας» (Ησ. 53,5). Έτσι βγαίνει καθαρά το συμπέρασμα ότι το να συμπάσχης και συ πραγματικά με τον Εσταυρωμένο σου Θεό και να ανταποδώσης τις ευεργεσίες που αυτός σου ζητάει και εσύ είσαι υποχρεωμένος να το κάνης χωρίς καμμία πρόφασι και δικαιολογία, είναι το να πονάς πράγματι για την αγάπη του, το ότι τον λύπησες, το να μισής περισσότερο από κάθε άλλο την αμαρτία και να πολεμάς γενναία εναντίον όλων του των εχθρών και εναντίον όλων σου των κακών κλίσεων και θελημάτων, για να βγάλης από πάνω σου, με τον τρόπο αυτόν, τον παλιό άνθρωπο μαζί με τις πράξεις του και να ντυθής τον νέο, στολίζοντας την ψυχή σου με τις ευαγγελικές αρετές.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΝΓ Οι ωφέλειες που μπορούμε να δεχθούμε από την μελέτη του Εσταυρωμένου και η μίμησις των αρετών του.
Κοντά στις άλλες ωφέλειες που μπορείς να δεχθής από την αγία μελέτη αυτή του Εσταυρωμένου είναι: Α΄) Το να λυπάσαι και να πονάς όχι μόνο για τις περασμένες σου αμαρτίες, αλλά και για τα πάθη που ζούν ακόμη μέσα σου, τα οποία έβαλαν τον Κύριό σου στο σταυρό. Β΄) Το να του ζήτησης συγχώρεσι για τα πταίσματά σου και χάρι να μισήσης τέλεια τον εαυτό σου· για να μη τον λυπήσης πλέον. Μάλιστα για ανταμοιβή των τόσων παθημάτων του να τον αγαπάς και να τον υπηρετής στο εξής τέλεια, πράγμα το οποίο δεν μπορεί να γίνη χωρίς αυτό το άγιο μίσος των αμαρτιών σου. Γ΄) Να διώχνης από μέσα σου κάθε κακή κλίσι, όσο μικρή κι αν είναι. Δ΄) Να αγωνίζεσαι με όλη σου την δύναμι να μιμήσαι τις αρετές του λυτρωτή σου, που έπαθε όχι μόνο για να μας σώση πληρώνοντας για τις αμαρτίες μας, αλλά και για να μας δώση παράδειγμα για να ακολουθήσουμε στα άγια ίχνη του: «Ο Χριστός έπαθε για χάρι μας, αφήνοντάς σας υπόδειγμα για να βαδίσετε στ αχνάρια του» (Α΄ Πέτρου 2,21). Κι εδώ σου δείχνω έναν τρόπο μελέτης, τον οποίον θα μεταχειρισθής για να μιμήσαι τις αρετές του Κυρίου και να τις διακηρύττης, όπως αναφέρεται: «Να διακηρύξετε τα μεγαλεία εκείνου που σάς ωδήγησε από το σκοτάδι στο θαυμαστό του φως» (Α΄ Πέτρου 2,9). Λοιπόν, για να αποκτήσης την αρετή της αμνησικακίας και να μην έχης μίσος προς τους εχθρούς σου και μνησικακία, αλλά να τους αγαπάς, να τους συγχωρής και ολόψυχα να παρακαλάς γι αυτούς τον Θεό για να τους συγχωρέση κι εκείνος, κι αν ακόμη σε έβρισαν, κι αν σε ζημίωσαν, και αν κινδύνεψε η ζωή σου μέχρι θανάτου, κοίταξε τότε μία φορά τον Κύριό σου καρφωμένο πάνω στο σταυρό και γεμάτον από αίματα. Πρόσεξέ τον Πως με το ακάνθινο στεφάνι στην κεφαλή, με πρόσωπο ταπεινωμένο και φτυμμένο και με ξηραμένα χείλη, φωνάζει και παρακαλεί τον Πατέρα του, για να συγχωρέση τους σταυρωτές του: «Πάτερ, άφες» (Λουκ. 23,34)· μολονότι μπορούσε να να διατάξη την γη και να τους καταπιή αυτοστιγμεί! και λοιπόν από αυτό να σκεφθής το εξής: Αν εκείνος ο Παντοδύναμος Δεσπότης συγχώρεσε την αμαρτία των τόσο θανατηφόρων εχθρών του, ποιό σπουδαίο πράγμα είναι, αν εσύ ο τιποτένιος, αν εσύ ο βρωμερός και το τιποτένιο σκουλήκι της γης, μιμηθής εκείνον και συγχωρέσης τους εχθρούς σου από την καρδιά σου! Γιά να αποκτήσης την αρετή της υπακοής στους πνευματικούς σου πατέρες και για να έχης ταπείνωσι στην καρδιά σου, σκέψου αυτόν τον προαιώνιο και ομοούσιο Λόγο του Πατρός, που με μόνο το νεύμα του έκτισε τα πάντα, Πως έγινε τόσο υπήκοος στο πατρικό θέλημα και τόσο ταπεινώθηκε, ώστε καταδέχθηκε θάνατο, και μάλιστα θάνατο σταυρικό, όπως είπε ο Παύλος: «Ταπεινώθηκε θεληατικά υπακούοντας μέχρι θανάτου, και μάλιστα θανάτου σταυρικού» (Φιλιπ. 2,8). Μέ την λέξι του σταυρού δείχνει τον πιο άτιμο και τον πιο κατάδικο και τον πιο καταραμένο θάνατο, που δέχθηκε ο Κύριος. «Όποιος κρεμιέται είναι καταραμένος από τον Θεό» (Δευτερ. 21,23). Θάνατος τον οποίο δεν δέχθηκε ποτέ άνθρωπος στην ιστορία του κόσμου. Και εν συντομία, πρόσεξε τις ατιμίες που υπέστη στα εξής περιστατικά: Προδίνεται από ένα μαθητή του· ο άλλος τον αρνείται· οι υπόλοιποι μαθητές και απόστολοι φεύγουν και τον εγκαταλείπουν μόνο του! Αυτά έγιναν για τον Κύριό μας αίτια πάρα πολύ μεγάλης ατιμίας. Διότι όλος ο κόσμος μιλούσε εναντίον του, ότι δηλαδή ήταν άνθρωπος τόσο κακού χαρακτήρα, ώστε και αυτός ο ίδιος ο μαθητής του τον μίσησε για τις κακίες του και τον πρόδωσε· και ο άλλος τον απαρνήθηκε ως απατεώνα και ψεύτη. Και κατόπιν όλοι οι υπόλοιποι μαθητές, επειδή δεν τον αγαπούσαν με αληθινή αγάπη, αλλά υποκριτικά, ύστερα τον μίσησαν και τον εγκατέλειψαν και έφυγαν. Στέκεται μπροστά σε πολλά και διάφορα κριτήρια του Άννα, του Καϊάφα, του Πιλάτου και του Ηρώδη! Ο αρχιληστής Βαρραβάς θεωρείται καλλίτερος από τον Ιησού και προτιμάται από τον λαό! και όλα αυτά αποτελούν πάρα πολύ μεγάλη ατιμία! Περιπαίζεται από τον Ηρώδη, αφού τον έντυσε λαμπρό φόρεμα και αποστέλλεται συνοδευόμενος από τα βασιλικά του στρατεύματα! Περιπαίζεται από τον Πιλάτο με το ντύσιμο της πορφύρας, με το ακάνθινο στεφάνι και με το καλάμι στο δεξί το χέρι και προσκυνείται δήθεν ως βασιλιάς ψεύτικος! Φτύνεται! Σκεπάζεται το πρόσωπό του και έτσι χαστουκίζεται και δέχεται χτυπήματα! Κάθε ένας βλέπει όλα αυτά πόσο ατιμωτικά είναι. Σηκώνει μόνος του το σταυρό του στους ώμους του (93) και τρέχει δια μέσου της Ιερουσαλήμ στον τόπο του Κρανίου! Ξεγυμνώνεται και σταυρώνεται ως ληστής με τους ληστές, όχι χωρίς καρφιά (94), αλλά με καρφιά, για να νομίζουν εκείνοι που θα τον βλέπουν ότι ήταν ένας κακοποιός άνθρωπος και αποστάτης και στασιαστής! Χλευάζεται πάνω στο σταυρό, όντας από μία τόσο πολυάνθρωπη πόλι, που μπορούσε τότε η Ιερουσαλήμ να έχη πάνω από δυό εκατομμύρια ανθρώπους! Μπροστά σ αυτούς θεατρίσθηκε μάλιστα και διαπομπεύθηκε με τον τρίγλωσσο τίτλο (95) που ήταν επάνω στο σταυρό, και αντί να ποτισθή με νερό στην δίψα του, ποτίσθηκε χολή και ξύδι. Δεν τέλειωσαν μέχρις εδώ οι ατιμώσεις του. Και μετά τον θάνατό του δέχεται λόγχη στην πλευρά, κηρύττεται πλάνος, και ο Τάφος του σφραγίζεται δήθεν για να μην κλαπή! Θα μπορούσε βέβαια να μείνη και άταφος από εκείνους τους άσπλαγχνους, αν ο ευλογημένος εκείνος Ιωσήφ ο Αριμαθαίος δεν τον συμπονούσε και δεν τολμούσε να τον ζητήση για να τον ενταφιάση.Ας ντραπής, λοιπόν, τώρα, ας ντραπής και συ αδελφέ και να μην υπερηφανεύεσαι πλέον, αλλά γενικά να μην αφήνης ούτε ψιλός λογισμός υπερηφανείας να μπαίνη στην ψυχή σου, σκεπτόμενος την τόση μεγάλη ταπείνωσι του Θεού σου. Τέλος πάντων για να αποκτήσης την αρετή της υπομονής και να μιμηθής τον Χριστό σου σκέψου: Α΄) Ότι η ψυχή του Χριστού έχοντας όλη της την προσοχή στον Θεό Λόγο αισθανόταν έκπληξι όταν έβλεπε εκείνη την ακατανόητη και άπειρη μεγαλειότητα, μπροστά στην οποία όλα τα πράγματα του κόσμου είναι σαν ένα μηδέν, να υποφέρη πάνω στη γη τόσες ατιμίες για τον άνθρωπο (και αυτή μένει ακίνητη στην δόξα της), από τον οποίον δεν δέχθηκε κάτι άλλο, παρά απιστίες και ύβρεις. Γιατί όσες ατιμίες και ύβρεις προξένησε ο άνθρωπος στην ανθρωπότητα του Χριστού, τις έκανε σε αυτόν τον Θεό Λόγο, με τον οποίον ήταν ενωμένη κατά την υπόστασι. Β΄) Σκέψου ότι ο Θεός και Πατήρ θέλησε και παρεκίνησε την ψυχή του Ιησού Χριστού, δηλαδή του Υιού του, να υποφέρη για μας τα παρόμοια πάθη· δηλαδή ραπίσματα, βλασφημίες, μαστιγώσεις, αγκάθια και στο τέλος τον σταυρικό θάνατο, φανερώνοντας σ αυτήν, ότι του αρέσει να την βλέπη γεμάτη από κάθε είδους ονειδισμούς και θλίψεις. Γ΄) Σκέψου βλέποντας με τον φωτεινότατο νού της, πόσο πολύ αρεστό είναι αυτό στον Θεό και αγαπώντας με απόλυτη αγάπη την θεϊκή του μεγαλειότητα, μόλις δέχθηκε την πρόσκλησι να πάθη για την δική μας την αγάπη και για το δικό μας παράδειγμα, δέχθηκε με χαρά και θέλησε πρόθυμα να υπακούση στο άγιο θέλημά του· και ποιός μπορεί να περάση με τον λογισμό του μέσα σ εκείνες τις βαθύτατες επιθυμίες που είχε γι αυτό εκείνη η ψυχή, η πιο αγαθή και πιο καθαρή από όλες (96)! Αυτή βρισκόταν εκεί σαν να είναι μέσα σε έναν λαβύρινθο από βάσανα, ζητώντας πάντοτε και δεν εύρισκε (όπως ήθελε) νέους τρόπους και νέους οδούς παθημάτων. Και γι αυτό έδωσε ελεύθερα όλο της τον εαυτό και τις αθωότατες σάρκες στην σφαγή και τον κατασπαραγμό των παρανόμων ανθρώπων και των δυνάμεων του άδη, για να κάνουν εκείνο που θέλουν. Δ΄) Ύστερα από αυτά κοίταξε τον Ιησού σου, που με ήμερα και σπλαγχνικά μάτια στρέφεται προς εσένα και λέγει· «Να, παιδί μου, που για να μη θελήσης να αντισταθής λίγο στα πάθη σου, που με έκαναν να καταντήσω οι άτακτες επιθυμίες σου, δές πόσο υποφέρω και με πόση χαρά για την αγάπη σου, για να σου δώσω παράδειγμα αληθινής υπομονής! Σε παρακαλώ, λοιπόν, παιδί μου για όλους μου τους πόνους και συ θεληματικά να σηκώσης αυτόν τον σταυρό και κάθε άλλος που θέλω, αφήνοντας τον εαυτό σου στα χέρια εκείνων των ανθρώπων που σε καταδιώκουν, στους οποίους εγώ θα ανταποδώσω σύμφωνα με την τιμή σου και κατά του σώματός σου. Ω και να γνώριζες πόσο θα χαιρόμουνα με αυτό! και αυτό μπορείς να το δής στις πληγές αυτές τις οποίες δέχθηκα με υπερβολική χαρά, σαν πολύτιμα και αγαπητά πράγματα για να στολίσω με πολύτιμες αρετές την φτωχή σου ψυχή, που είναι αγαπημένη από εμένα, περισσότερο από όλο εκείνο, που δεν μπορείς να εννοήσης! και αν εγώ κατάντησα για σένα σε τόσα πάθη, γιατί και συ, αγαπητή μου νύφη, να μη θέλης να πάθης κάτι, για να θεραπεύσης την καρδιά μου και να γλυκάνης τις πληγές που μου προξένησε η ανυπομονησία σου, που έδωσε μεγαλύτερη πίκρα από τις δικές μου πληγές;». Ε΄) Σκέψου καλά ποιός είναι εκείνος που μιλάει μαζί σου με τον τρόπο αυτό και θα ιδής ότι είναι Αυτός ο Βασιλιάς της Δόξης, Χριστός ο αληθινός Θεός και τέλειος άνθρωπος! Σκέψου και το μέγεθος των βασάνων και των ύβρεων που δεν άξιζε να γίνουν ακόμη και στον χειρότερο ληστή του κόσμου! Δές τον Κύριό σου να στέκεται ανάμεσα σε τόσα βάσανα, όχι μόνο ακίνητος και με θαυμάσια υπομονή, αλλά και να χαίρεται σαν να ήταν στους γάμους του! και όπως με λίγο νερό ανάβει περισσότερο η φωτιά, έτσι με την αύξησι των βασάνων, που ήταν μικρά μπροστά στην τόσο πλούσια αγάπη του, περίσσευε όλο και περισσότερο η χαρά και η επιθυμία να υποφέρη μεγαλύτερα! ΣΤ΄) Σκέψου κατόπιν όλο εκείνο το αίτιο, για το οποίο έπαθε αυτά ο σπλαγχνικώτατος Κύριος, (όχι χωρίς την θέλησί του, αλλά θεληματικά και για την αγάπη του προς εσένα)· ήταν για να γυμνάζεσαι και συ, μιμούμενος εκείνον, στην αρετή της υπομονής, για να περνάς πιο μέσα σε εκείνο που αυτός θέλει από σένα και στη χαρά που θα σου δώση, αν αγωνίζεσαι στην αρετή αυτή, για να σηκώσης όχι μόνο με υπομονή, αλλά και με χαρά και με θερμότατη αγάπη το σταυρό σου και κάθε άλλη θλίψι, για να μιμηθής καλύτερα τον Θεό σου, για να τον αναπαύσης περισσότερο. Έτσι βάζοντας μπροστά στα μάτια σου τους ονειδισμούς και τις πικρίες που γεύθηκε για σένα ο Κύριός σου και την καρτερία και την υπομονή του, πρέπει να αισθανθής αισχύνη και ντροπή γιατί όλοι σου οι πόνοι και οι θλίψεις και καταφρονήσεις και όλη σου η υπομονή, με σύγκρισι εκείνων, δεν είναι αληθινή υπομονή, αλλά μία σκιά υπομονής· και να φοβηθής και να τρομάξης που ακόμη υπάρχει μέσα στην καρδιά σου ένας μικρός λογισμός να μη θέλης να υποφέρης για την αγάπη του Κυρίου σου. Αυτός ο σταυρωμένος Κύριος, είναι, παιδί μου, το βιβλίο που σου δίνω να μελετάς συνέχεια, από το οποίο μπορείς να μάθης την αληθινή εικόνα κάθε αρετής. Γιατί αυτός με το να είναι βίβλος ζωής, όχι μόνο διδάσκει τον νού με λόγια, αλλά και με το ζωντανό του παράδειγμα ζεσταίνει την θέλησι. Από βιβλία είναι γεμάτος όλος ο κόσμος. Αλλά παρά ταύτα, δεν μπορούν όλα μαζί τα βιβλία τόσο τέλεια να σου διδάξουν τον τρόπο για να μπορέσης να αποκτήσης όλες τις αρετές, όπως σε διδάσκει ο Ιησούς. Σ αυτόν τον σταυρωμένο σε συμβουλεύω, παιδί μου, να προστρέχης και να τον καταφιλής με δάκρυα και να τον αγκαλιάζης με θέρμη κάθε φορά που θα σε δαγκάσουν τα νοητά φίδια των δαιμονικών και των ανθρώπινων πειρασμών, και σίγουρα θα γιατρευθής από τις πληγές σου, όπως κάποτε και οι Εβραίοι γιατρεύονταν από τα δαγκώματα των αληθινών φιδιών, όταν έβλεπαν πάνω στο ξύλο να είναι κρεμασμένο το χάλκινο φίδι, που προτύπωνε τον Κύριό μας, όπως έλεγε ο ίδιος: «Και όπως ο Μωυσής ύψωσε στην έρημο το χάλκινο φίδι, έτσι πρέπει να υψωθή ο Υιος του ανθρώπου, ώστε καθένας που πιστεύει σ αυτόν να μη χάνεται, αλλά να έχη ζωή αιώνια» (Ιω. 3,14). Γνώριζε και αυτό, παιδί μου, ότι εκείνοι που ξοδεύουν πολλές ώρες κλαίοντας κάθε πάθος του Κυρίου μας και αναλογίζονται την υπομονή του και κατόπιν στις δυστυχίες και ασθένειες και δοκιμασίες και ατιμίες και ύβρεις που τους συμβαίνουν φαίνονται ανυπόμονοι, αυτοί μοιάζουν με τους δειλούς στρατιώτες του κόσμου, που πριν από την μάχη κάτω από τα αντίσκηνα υπόσχονται μεγάλα πράγματα και πολεμούν και νικούν μόνοι τους· όταν όμως φανούν οι εχθροί, εγκαταλείπουν τα όπλα και τρέπονται σε φυγή. Ποιό πράγμα μπορεί να είναι πιο ανόητο και χωρίς φρόνησι και πιο καταγέλαστο, από το να αναλογίζεται κανείς τις αρετές του Κυρίου και να τις αγαπά και να τις θαυμάζη και κατόπιν να τις λησμονή εντελώς ή να μη τις τιμά, όταν έλθη καιρός να τις εξασκήση;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου