ΤΩΝ ΟΣΙΩΝ & ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΗΜΩΝ ΒΑΡΝΑΒΑ & ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ ΤΩΝ ΚΤΙΤΟΡΩΝ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΣΟΥΜΕΛΑΣ
Οι κατά κόσμον συγγενείς (θείος και ανηψιός) Βασίλειος και Σωτήριχος γεννήθηκαν στην Αθήνα τον 10ο αιώνα. Όταν εκάρησαν μοναχοί και χειροτονήθηκαν ιερείς, έλαβαν τα ονόματα Βαρνάβας και Σωφρόνιος. Κατόπιν θεοσημίας ξεκίνησαν μεγάλο ταξίδι για τον Πόντο, προς ανεύρεση της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας της λεγομένης Σουμελά και της ανοικοδομήσεως μονής. Κατά την ιεραποδημία τους αναφέρεται ότι προσκύνησαν τα τίμια λείψανα τών αγίων Λουκά εν Στειρίω, Βαρβάρου, Αχιλείου Λαρίσης και Δημητρίου Μυροβλύτου. Συναντήθηκαν με επισκόπους και ασκητές και κατέληξαν στο Άγιον Όρος, όπου προσκύνησαν στη Μεγίστη Λαύρα του οσίου Αθανασίου του Αθωνίτου και επισκέφθηκαν τή μονή Βατοπαιδίου.
Στη μονή Βατοπαιδίου τους υποδέχθηκε ο μοναχός Λάζαρος, ο όποιος είχε πληροφορηθεί από τη Θεοτόκο περί αυτών. Ο ηγούμενος της μονής τους δέχθηκε φιλόφρονα και θέλησε, όταν πληροφορήθηκε την αγιότητά τους, να τους κρατήσει κοντά του προς ωφέλεια της αδελφότητος. Συνέταξε μάλιστα εξ αφορμής της επισκέψεως τών δύο αυτών αγίων ανδρών κατήχηση προς την αδελφότητα του παροτρύνοντας τους· «το φιλόξενους είναι, το ευπροσηγόρους πρός τους ξένους, των μήτινα των ευτελών μοναχών καταφρονείν, αλλά ασπάζεσθαι ευπροσηγόρως και άγιους τούτους νομίζειν, αποδέχεσθαί τε και ευπροθύμως φιλοξενείν, μη επαίρεσθαι δε εν τη κτίσει τών αρετών, αλλ΄ ευτελείς νομίζειν εαυτούς παρά πάσαν ανθρωπίνην φύσιν».
Μετά μία εβδομάδα ο μοναχός Λάζαρος είπε στον ηγούμενο του ότι πρέπει να αφήσει τους οσίους να αναχωρήσουν πρός επίτευξη τού σκοπού τους, εκεί όπου τους προσκαλούσε ή Θεοτόκος στον μακρυνό Πόντο, πού επέλεξε πρός κατοίκηση της. Ο ηγούμενος μέ λύπη κατευόδωσε τους δύο οσίους, υποτασόμενος στό θέλημά της Θεοτόκου και όχι στό δικό του θέλημα. Νέο μάλιστα σημείο επιβεβαίωνε την ιερότητα τού σκοπού τών οσίων Βαρνάβα και Σωφρονίου. Κατερχόμενοι στον αρσανά της μονής πρός αποχαιρετισμό συναντούν ναύτες να αναζητούν τους οσίους ονομαστικά. Πλέοντες στό πέλαγος πρός Κύπρο παρουσιάσθηκε ή Θεοτόκος, στον κυβερνήτη τού πλοίου και τού μήνυσε να πορευθεί εκεί όπου θά παραλάμβανε τους Αθηναίους οσίους, για να τους μεταφέρει στή Μαρώνεια. Δοξάζοντες τον Θεό και την Υπεραγία Θεοτόκο για τα θαυμάσιά της ο ηγούμενος και ή συνοδεία του κατευόδωσαν τους οσίους και τους απέλυσαν εν ειρήνη.
Από τή Μαρώνεια οδηγήθηκαν στό μοναχοστόλιστο Παπίκιο όρος, θαυματουργούντες και μέσω θαυμαστών γεγονότων διερχόμενοι πόλεις και μοναστικά κέντρα κατέληξαν στό σπήλαιο τού όρους Μελά, όπου βρήκαν την εικόνα της Οδηγήτριας Αθηνιώτισσας Θεοτόκου κι άρχισαν την ανοικοδόμηση της μονής, αφού πριν θαυματουργικά και διά προσευχής εξήλθε το απαραίτητο νερό. Με νηστείες, προσευχές, αγρυπνίες και ασκήσεις τελείωσαν τον ένθεο βίο τους οι όσιοι. Αναπαύθηκαν εν Κυρίω και οι δύο την δια ημέρα, στις 18 Αυγούστου, που καθιερώθηκε και ως ημερομηνία της μνήμης τους. Ο όσιος Βαρνάβας προ της μακαρίας τελευτής του άφησε στους συγκεντρωθέντες μοναχούς πνευματική διαθήκη, όπου μεταξύ άλλων θερμά τους παρότρυνε: «Ζηλούντας τα τών μακαρίων πατέρων ημών κατορθώματα, εν η εκλήθημεν ερήμην, εν ταύτη και μένειν εις τέλος, γρηγορούντας και προσευχομένους, ίνα μη εισέλθωμεν εις πειρασμόν. Πλουτείν τον της μακαρίας ταπεινοφροσύνης και απροσπαθούς ακτημοσύνης αναφαίρετον και τιμιώτατον πλούτον, αρκουμένους αίς έχομεν διατροφαίς και σκεπάσμασι, κατά τον Απόστολο. Τον εστάναι δοκούντα, μη υφηλοφρονείν επί πλούτω κατορθωμάτων, ή εαυτώ ταύτα επιγράφοντα, ή τους μη κατορθούντας φαρισαϊκώς κρίνοντα, ίνα μη χαλεπόν υποστάς το ναυάγιον πέση αλλ΄ ει τω φίλον το κρίνειν, εαυτόν μάλλον αδιαλείπτως ανακρίνειν, ει τών μεν όπισθεν επιλανθάνεται, τοις δε έμπροσθεν επεκτείνεται».
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΝΔΟΞΟΥ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΑΓΑΠΙΟΥ ΕΚ ΓΑΛΑΤΙΣΤΗΣ.
Γεννήθηκε στην κωμόπολη Γαλάτιστα της Χαλκιδικής περί το 1710. Η Γαλάτιστα την εποχή εκείνη ήταν έδρα επισκοπής. Στην πατρίδα του έλαβε την εγκύκλια μόρφωση. Την περίοδο αυτή στη Γαλάτιστα, όπως και σε άλλα μέρη της Χαλκιδικής, «έχουσι σχολεία αρκετά καλά κατηρτισμένα και προσωπικόν διδασκάλων εις την διδασκαλίαν αυτών». Αξίζει να αναφερθεί πώς άπό την Γαλάτιστα την δια εποχή ήταν οι σπουδαίοι συγγενείς αγιογράφοι λεγόμενοι Γαλατσάνοι, οι οποίοι αγιογράφησαν πολλές εικόνες και τοιχογραφίες στό Άγιον Όρος, και πολλά έργα τους σώζονται στη μονή Βατοπαιδίου.
Νέος μεταβαίνει για προσκύνηση τών Αγίων Τόπων στα Ιεροσόλυμα, όπου παραμένει, κείρεται μοναχός και γίνεται μέλος της Αγιοταφικής Αδελφότητος. Από τον πατριάρχη Ιεροσολύμων Παρθένιο (1737-1766), χειροτονείται ιερεύς του Παναγίου Τάφου.
Κατόπιν αποστέλλεται οικονόμος του μετοχίου του Παναγίου Τάφου στη Θεσσαλονίκη, πού ήταν ο ναός της Νέας Παναγίας κοντά στον Λευκό Πύργο, όπου υπάρχει και σήμερα. Κατά την εκεί παραμονή του δίδασκε στην Αστική Σχολή Θεσσαλονίκης.
Το 1743 ο πατριάρχης Ιεροσολύμων Παρθένιος έστειλε τον αρχιμανδρίτη Αγάπιο στη Μόσχα για συλλογή εράνων πρός εξόφληση τού μεγάλου χρέους τού Παναγίου Τάφου πρός τους δανειστές τού Πατριαρχείου. Ο Αγάπιος λόγω πολλών και διαφόρων προβλημάτων παρέμεινε στη Ρωσία ως το 1747 και επέστρεψε με ένα ικανό ποσό πρός εξόφληση τού χρέους.
Όταν επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη συνέχισε το διδακτικό του έργο στην εκεί σχολή. Κατόπιν δίδαξε ως καθηγητής στην Αθωνιάδα Ακαδημία, κοντά στη μονή Βατοπαιδίου. Με υπόδειξη τού σοφού διδασκάλου Ευγένιου Βούλγαρη ο άγιος διορίστηκε άπό το σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο Σχολάρχης της Αθωνιάδος: Το ενδιαφέρον της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας ηυξήθη έτι περισσότερον εν τοις πρώτοις χρόνοις διά του διορισμού Εφορίας εν Κωνσταντινουπόλει και Άθωνι, επιτρόπων εν τη Ευρώπη και Σχολαρχών, ως τού Νεοφύτου Καυσοκαλυβίτου, τού εναρέτου και σοφού Αρχιμ. Αγαπίου Αγιοταφίτου τού και μαρτυρικώς τελειωθέντος κατά την 18ην Αυγούστου τού 1752 εν τη Θέρμη της Θεσσαλονίκης και εν συνεχεία τού θαυμασίου και σοφωτάτου Ιεροδιακόνου Ευγενίου τού Βουλγάρεως».
Ο πολύς Ευγένιος Βούλγαρης σε επιστολή του της 10 Απριλίου 1752 από τα Ιωάννινα πρός τον Αγάπιο τον συγχαίρει για την ανάληψη των καθηκόντων του στην Αθωνιάδα. Την επιστολή αυτή είχε στό αρχείο του ο λόγιος επίσκοπος Καμπανίας Θεόφιλος (1749-1795), πού υπήρξε μαθητής τού Βούλγαρη στα Ιωάννινα. Από τα Ιωάννινα ήταν ο Θεόφιλος, και έδρα της επισκοπής του ήταν η Κουλακιά Θεσσαλονίκης, όπου σημειώνει ο ίδιος: « Η επιστολή αύτη επέμφθη τω σοφωτάτω αρχιμανδρίτη τού Παναγίου Τάφου Κυρίω Αγαπίω, ον περ απέκτειναν έξω της Θεσσαλονίκης, κακοποιοί φονείς Γενίτζαροι, επανακάμπτοντα από Γαλατίστης της πατρίδος αυτού κατά τδ ,αψνβ΄ Αυγούστου ιη΄! Φεύ τω δυστυχεί γένει ημών διά την στέρησιν τοιούτου σοφωτάτου ανδρός. Όντως τα κρίματα τού Θεού άβυσσος πολλή».
Στις 18 Αυγούστου 1752 ο ενάρετος και σοφός «Αρχιμανδρίτης τού Παναγίου Τάφου, ο Μεγάλος Διδάσκαλος τού Γένους, ο σοφώτατος Σχολάρχης της Αθωνιάδος Αγάπιος ο Αγιοταφίτης φονεύεται μαρτυρικώς έξω από την Θεσσαλονίκη, πλησίον της Θέρμης, από κακοποιούς Γενιτσάρους καθώς ερχόταν από την Γαλάτιστα προς την Θεσσαλονίκην».
Γνωρίζουμε ότι την εποχή αυτή το στράτευμα τών βίαιων Γενιτσάρων στην περιοχή αυτή προέβαινε σε λεηλασίες, αρπαγές και αιματοχυσίες σε βάρος τού Ορθοδόξου λαού. Μας είναι άγνωστο τι συνέβη κατά τή σύλ ληψη και το μαρτύριο τού Αγαπίου. Όπως επίσης δεν γνωρίζουμε πού ενταφιάσθηκε και τι απέγιναν τα τίμια λείψανα του.
Η πρώτη εκδήλωση πρός τιμή τού αγίου Αγαπίου έγινε το1977 στη γενέτειρα του από τον σεβασμιώτατο μητροπολίτη Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου κ.κ. Νικόδημο, με ενέργειες τού πρωτοσυγκέλλου αυτής άρχιμ. Χρυσοστόμου Μαϊδώνη. Η εικόνα τού αγίου αγιογραφήθηκε από τον Αγιορείτη ιερομόναχο Βενέδικτο Νεοσκητιώτη το 1997 και τοποθετήθηκε στον ιερό ναό Παναγίας Γαλάτιστας. Ανεγείρεται ναός πρός τιμή του στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Την ιερά ακολουθία του συνέθεσε ο υμνογράφος Χαραλάμπης Μπούσιας.
Η μνήμη του είναι άγνωστη στους συναξαριστές. Τιμάται στις 18 Αυγούστου.
Πηγή: Μοναχού Μωϋσέως Αγιορείτου, Βατοπαιδινό Συναξάρι, έκδοσις Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος, 2007.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου